Osoba planuje włamać się do mieszkania, jednak nie zdaje sobie sprawy, że drzwi są zamknięte na zamek, którego nie potrafi otworzyć. Mimo że włamanie nie następuje, może ponieść odpowiedzialność za usiłowanie przestępstwa.

Aby skutecznie bronić się przed zastosowaniem przepisów o usiłowaniu w sprawie cywilnej lub karnej, można zastosować kilka strategii.

1. **Brak zamiaru popełnienia czynu zabronionego**: Kluczowym elementem usiłowania jest zamiar. Obrona powinna skupić się na wykazaniu, że sprawca nie miał rzeczywistego zamiaru popełnienia przestępstwa. Można to zrobić poprzez analizę okoliczności zdarzenia, zeznań świadków oraz dowodów, które mogą wskazywać na brak motywacji lub zamiaru.

2. **Niedopełnienie czynności**: Warto zwrócić uwagę na to, że usiłowanie wymaga podjęcia działań zmierzających do popełnienia przestępstwa. Jeśli można wykazać, że sprawca nie zrealizował istotnych kroków w kierunku dokonania czynu, można argumentować, że nie doszło do usiłowania. Przykładowo, brak użycia narzędzi, które w ogóle mogłyby pozwolić na dokonanie przestępstwa, lub brak jakiejkolwiek aktywności, która mogłaby wskazywać na zamiar.

3. **Nieświadomość niemożności dokonania czynu**: W przypadku, gdy sprawca nie zdaje sobie sprawy z niemożliwości dokonania czynu (np. brak odpowiednich przedmiotów lub narzędzi), można argumentować, że nie można go pociągnąć do odpowiedzialności za usiłowanie. Należy udowodnić, że sprawca nie miał świadomości, że działania, które podejmował, były skazane na niepowodzenie.

4. **Analiza kontekstu zdarzenia**: Warto zbadać kontekst, w jakim doszło do zarzutu usiłowania. Często sytuacje kryzysowe, emocjonalne lub psychiczne mogą wpływać na zachowanie sprawcy. Zgromadzenie dowodów na okoliczności, które mogłyby wskazywać na stan emocjonalny sprawcy, może pomóc w obronie.

5. **Świadectwa ekspertów**: W przypadku bardziej złożonych spraw, warto rozważyć przesłuchanie ekspertów, takich jak psycholodzy, którzy mogą świadczyć o stanie umysłu sprawcy w momencie czynu, co może wpływać na ocenę zamiaru.

Każda sprawa jest inna, dlatego kluczowe jest dostosowanie strategii obrony do specyfiki konkretnego przypadku.

Aby wykazać zasadność zastosowania przepisu dotyczącego usiłowania w konkretnej sprawie cywilnej lub karnej, można wykorzystać następujące dowody:

1. **Świadectwo świadka** – Zeznania osoby, która była świadkiem zachowania sprawcy, potwierdzające, że ten bezpośrednio zmierzał do popełnienia czynu zabronionego (np. obserwacja, jak sprawca przygotowuje narzędzie zbrodni lub ustala plan działania).

2. **Nagrania wideo** – Materiały z monitoringu lub zarejestrowane przez osoby trzecie, które pokazują, jak sprawca podejmuje konkretne kroki w kierunku dokonania przestępstwa, np. zbliża się do miejsca zdarzenia czy wyciąga przedmiot, który może być użyty do popełnienia przestępstwa.

3. **Ekspertyza biegłego** – Opinia specjalisty, który oceni, czy sprawca miał dostęp do odpowiednich narzędzi lub środków do popełnienia czynu zabronionego, a także czy jego działania można uznać za bezpośrednie zmierzanie do dokonania przestępstwa, nawet w przypadku braku przedmiotu nadającego się do użycia.

4. **Dokumentacja komunikacyjna** – E-maile, wiadomości tekstowe lub inne formy komunikacji (np. wiadomości na portalach społecznościowych), które mogą wskazywać na zamiar popełnienia przestępstwa oraz na planowanie działań przez sprawcę.

5. **Zeznania biegłych psychologów** – Opinia dotycząca stanu psychicznego sprawcy, która potwierdza, że nie miał on świadomości, iż dokonanie czynu zabronionego jest niemożliwe (np. w przypadku, gdy usiłował popełnić przestępstwo za pomocą środka, który nie był do tego odpowiedni).

Te dowody mogą skutecznie potwierdzić zamiar sprawcy oraz jego działania zmierzające do popełnienia przestępstwa, co jest kluczowe dla zastosowania przepisu dotyczącego usiłowania.

1. **Świadectwo lekarskie** - Dokument potwierdzający, że oskarżony w czasie rzekomego usiłowania popełnienia czynu zabronionego był hospitalizowany lub cierpiał na poważne problemy zdrowotne, które uniemożliwiały mu fizyczne zrealizowanie zamiaru przestępczego.

2. **Nagranie wideo z miejsca zdarzenia** - Dowód w postaci nagrania, które pokazuje, że oskarżony nie miał w ogóle możliwości dostępu do przedmiotu, na którym miałby popełnić czyn zabroniony, co potwierdza brak realnych zamiarów w kształcie usiłowania.

3. **Świadkowie** - Zeznania osób, które były obecne w czasie rzekomego usiłowania, potwierdzające, że oskarżony nie wykazywał zamiaru dokonania czynu zabronionego oraz że jego działania były niezgodne z intencją popełnienia przestępstwa.

4. **Ekspertyza biegłego** - Opinia biegłego, który na podstawie analizy zachowań oskarżonego oraz okoliczności zdarzenia stwierdzi, że działania oskarżonego nie były zbliżone do usiłowania popełnienia czynu zabronionego, a jedynie miały charakter niezdarnych prób.

5. **Dokumentacja policyjna** - Raporty i notatki z interwencji policji, które wskazują, że oskarżony wykazał się brakiem wiedzy na temat niemożności dokonania czynu zabronionego, co potwierdza, że nie działał z zamiarem popełnienia przestępstwa.