kodeks postępowania karnego

Dział I. Przepisy wstępne

Rozdział 32. Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu

§ 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec: 1) grzywnę, 2) świadczenie pieniężne, 3) przepadek, 4) środek kompensacyjny, 5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości – może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania tego orzeczenia na mieniu oskarżonego lub na mieniu, o którym mowa w art. 45 przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości § 2 Kodeksu karnego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione. § 2. W razie popełnienia przestępstwa, w związku z którym można orzec przepadek wskazany w § 1 pkt 3 lub zwrot wskazany w § 1 pkt 5, zabezpieczenie wykonania orzeczenia może nastąpić również: 1) na mieniu osoby fizycznej, o której mowa w art. 44a przepadek przedsiębiorstwa Kodeksu karnego, lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości § 3 Kodeksu karnego, lub na mieniu, które podlegałoby przepadkowi na podstawie art. 33 przepadek korzyści majątkowej § 3 Kodeksu karnego skarbowego; 2) niezależnie od tego, czy wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego – na mieniu, które podlegałoby: a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a przesłanki orzeczenia przepadku § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 przepadek przedmiotów tytułem środka zapobiegawczego § 1 lub 2 lub art. 43a orzeczenie przepadku bez wyroku skazującego Kodeksu karnego skarbowego, b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 wyłączenie referendarzy sądowych i ławników Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku; c) przepadkowi pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 44b przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę lub równowartości pojazdu Kodeksu karnego. § 2a. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości lub orzeczenia przepadku świadczenia albo jego równowartości wobec podmiotu zobowiązanego określonego w art. 91a podmiot zobowiązany do zwrotu korzyści może z urzędu nastąpić na mieniu tego podmiotu. § 3. Z urzędu może także nastąpić na mieniu oskarżonego zabezpieczenie wykonania orzeczenia o kosztach sądowych, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia w tym zakresie będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione. § 4. Zabezpieczenie majątkowe należy niezwłocznie uchylić w całości lub w części, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których zostało ono zastosowane w określonym rozmiarze, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie choćby w części.
Komentarz
Przykład
Brak zastosowania
Dowody za
Dowody przeciw
1) Artykuł ten wprowadza możliwość zabezpieczenia wykonania orzeczeń dotyczących przepadku mienia lub zwrotu korzyści osiągniętych z przestępstwa. Umożliwia to ochronę interesów pokrzywdzonych oraz zabezpieczenie wykonania kar pieniężnych w sytuacji, gdy istnieje ryzyko, że sprawca mógłby ukryć lub zbyć swoje mienie.
Osoba oskarżona o oszustwo finansowe, która zdobyła znaczne środki z nielegalnych transakcji, może mieć zabezpieczone mienie, takie jak nieruchomości lub konta bankowe, aby uniemożliwić jej ukrycie tych aktywów przed potencjalnym zwrotem dla pokrzywdzonych.
Aby skutecznie bronić się przed zastosowaniem zabezpieczenia majątkowego na mieniu oskarżonego, warto podjąć kilka kluczowych kroków.

1. **Kwestionowanie podstaw zabezpieczenia**: Należy wykazać, że nie zachodzi uzasadniona obawa, iż wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione. Można przedstawić dowody na stabilną sytuację finansową oskarżonego, takie jak umowy o pracę, oszczędności czy inne źródła dochodów.

2. **Argumentacja prawna**: Warto powołać się na przepisy prawa, które regulują kwestie zabezpieczenia. Należy wskazać, że zabezpieczenie powinno być stosowane jedynie w wyjątkowych przypadkach. W przypadku, gdy mienie, na którym ma być nałożone zabezpieczenie, nie jest przedmiotem przestępstwa, można argumentować o jego niewłaściwym zastosowaniu.

3. **Wniosek o uchwałę zabezpieczenia**: Po złożeniu wniosku o uchwałę, warto podkreślić, że zabezpieczenie powinno być uchylone, gdy ustają przyczyny jego zastosowania. Należy zbierać dowody, które potwierdzają zmianę sytuacji finansowej lub inne okoliczności, które mogą wzmocnić argumentację na rzecz uchwały.

4. **Zgromadzenie dowodów**: Warto przygotować dokumenty potwierdzające stan majątkowy, takie jak wyciągi bankowe, umowy, czy zeznania świadków, które mogą pomóc w obaleniu tezy o możliwości usunięcia mienia.

5. **Zasięgnięcie porady prawnej**: Współpraca z prawnikiem specjalizującym się w sprawach karnych lub cywilnych jest kluczowa. Specjalista pomoże przygotować odpowiednie dokumenty oraz argumentację, co zwiększy szanse na pozytywne rozstrzyganie sprawy.

Podsumowując, skuteczna obrona przed zabezpieczeniem majątkowym wymaga zarówno solidnych argumentów prawnych, jak i dowodów na potwierdzenie stabilnej sytuacji finansowej oskarżonego. Warto działać szybko i konsekwentnie, aby zminimalizować negatywne skutki zabezpieczenia.
Na podstawie przedstawionego artykułu prawnego, oto pięć realistycznych i praktycznych dowodów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykazania zasadności zastosowania zabezpieczenia wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego:

1. **Dokumentacja finansowa oskarżonego**: Wyciągi bankowe, umowy kredytowe, faktury oraz inne dokumenty finansowe, które wykazują aktywa oraz strumienie dochodów oskarżonego. Takie dokumenty mogą pomóc ustalić, czy oskarżony posiada wystarczające zasoby finansowe do pokrycia potencjalnych grzywien lub innych zobowiązań.

2. **Świadectwa mające na celu wykazanie ryzyka utraty mienia**: Oświadczenia świadków, którzy mogą potwierdzić, że oskarżony ma historię unikania odpowiedzialności finansowej, na przykład poprzez sprzedaż mienia lub ukrywanie aktywów. Takie zeznania mogą wskazywać na uzasadnioną obawę, że oskarżony mógłby zbyć swoje mienie w celu uniknięcia płatności.

3. **Ekspertyzy biegłych**: Opinie biegłych z zakresu ekonomii lub wyceny mienia, które oceniają wartość aktywów oskarżonego oraz wskazują, czy są one zagrożone w przypadku niewłaściwego zarządzania lub działania oskarżonego. Biegli mogą również ocenić, w jaki sposób mienie mogłoby być zbywane lub ukrywane.

4. **Postanowienia sądowe i administracyjne**: Dokumenty potwierdzające, że w przeszłości na mienie oskarżonego były nakładane blokady, wstrzymania transakcji lub inne środki zabezpieczające. Takie postanowienia mogą wskazywać na wcześniejsze problemy finansowe oskarżonego, co może uzasadniać stosowanie zabezpieczenia wykonania orzeczenia.

5. **Dowody na powiązania z innymi osobami**: Zeznania lub dokumenty wskazujące na możliwość ukrywania mienia oskarżonego poprzez osoby trzecie, na przykład rodzinę lub znajomych. Przykłady mogą obejmować umowy darowizny, użyczenia mienia lub inne transakcje, które mogą sugerować, że oskarżony mógłby przenieść swoje aktywa w celu uniknięcia odpowiedzialności finansowej.

Te dowody mogą być użyte do wykazania, że istnieje uzasadniona obawa co do możliwości wykonania orzeczenia w przypadku, gdyby nie zastosowano zabezpieczenia na mieniu oskarżonego.
Oto pięć dowodów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykazania braku zasadności zastosowania zabezpieczenia majątkowego na mieniu oskarżonego w konkretnej sprawie cywilnej lub karnej:

1. **Dokumentacja finansowa**: Przedstawienie kompletnych i aktualnych dokumentów finansowych oskarżonego, takich jak zeznania podatkowe, wyciągi bankowe oraz oświadczenia o stanie majątkowym, które dowodzą, że oskarżony nie posiada znacznych aktywów, które mogłyby zostać zabezpieczone, co wskazuje na brak ryzyka, że wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe.

2. **Świadectwa pracy**: Dostarczenie zaświadczeń o zatrudnieniu lub umowach cywilnoprawnych, które potwierdzają, że oskarżony nie ma regularnych dochodów lub jest na zwolnieniu lekarskim, co skutkuje brakiem możliwości uzyskania środków finansowych na pokrycie ewentualnych zobowiązań.

3. **Dowody na dobrą wolę**: Prezentacja dokumentacji lub świadectw, które potwierdzają, że oskarżony wykazał chęć dobrowolnego wykonania orzeczenia, na przykład poprzez zaproponowanie harmonogramu spłat lub innych form zadośćuczynienia, co wskazuje na brak potrzeby zabezpieczenia.

4. **Opinie biegłych**: Złożenie opinii biegłych, którzy oszacują wartość mienia oskarżonego oraz stwierdzą, że zabezpieczone mienie nie ma realnej wartości lub nie jest związane z przedmiotem postępowania, co podważa zasadność jego zabezpieczenia.

5. **Dowody na brak obawy o utrudnienie wykonania orzeczenia**: Przedstawienie dowodów, takich jak oświadczenia świadków lub inne dokumenty, które potwierdzają, że oskarżony nie ma zamiaru ukrywać majątku ani unikać odpowiedzialności, co wykazuje brak uzasadnionej obawy o niemożność wykonania orzeczenia.

Te dowody mogą wspierać argumentację obrony, podkreślając brak zasadności zastosowania zabezpieczenia majątkowego w danej sprawie.
Dział I. Przepisy wstępne Rozdział 1. Właściwość i skład sądu Rozdział 2. Wyłączenie sędziego Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny Rozdział 4. Pokrzywdzony Rozdział 5. Oskarżyciel posiłkowy Rozdział 6. Oskarżyciel prywatny Rozdział 7. (Uchylony) Rozdział 8. Oskarżony Rozdział 9. Obrońcy i pełnomocnicy Rozdział 10. Przedstawiciel społeczny Rozdział 10a. Podmiot zobowiązany Rozdział 10b. Właściciel przedsiębiorstwa zagrożonego przepadkiem Rozdział 11. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia Rozdział 12. Narada i głosowanie Rozdział 13. Porządek czynności procesowych Rozdział 14. Terminy Rozdział 15. Doręczenia Rozdział 16. Protokoły Rozdział 17. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów Rozdział 18. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt Rozdział 19. Przepisy ogólne Rozdział 20. Wyjaśnienia oskarżonego Rozdział 21. Świadkowie Rozdział 22. Biegli, tłumacze, specjaliści Rozdział 23. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy Rozdział 24. Wywiad środowiskowy i badanie osoby oskarżonego Rozdział 25. Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie Rozdział 26. Kontrola i utrwalanie rozmów Rozdział 27. Zatrzymanie Rozdział 28. Środki zapobiegawcze Rozdział 29. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy Rozdział 30. List żelazny Rozdział 31. Kary porządkowe Rozdział 32. Zabezpieczenie majątkowe Rozdział 33. Przepisy ogólne Rozdział 34. Wszczęcie śledztwa Rozdział 35. Przebieg śledztwa Rozdział 36. Zamknięcie śledztwa Rozdział 36a. Dochodzenie Rozdział 37. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym Rozdział 38. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym Rozdział 39. Akt oskarżenia Rozdział 40. Wstępna kontrola oskarżenia Rozdział 41. Przygotowanie do rozprawy głównej Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej Rozdział 43. Przepisy ogólne o rozprawie głównej Rozdział 44. Rozpoczęcie rozprawy głównej Rozdział 45. Przewód sądowy Rozdział 46. Głosy końcowe Rozdział 47. Wyrokowanie Rozdział 48. Przepisy ogólne Rozdział 49. Apelacja Rozdział 50. Zażalenie i sprzeciw Dział X. Postępowania szczególne Rozdział 52. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego Rozdział 53. Postępowanie nakazowe Rozdział 54. (Uchylony) Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone Rozdział 55. Kasacja Rozdział 55a. Skarga na wyrok sądu odwoławczego Rozdział 56. Wznowienie postępowania Rozdział 57. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego Rozdział 58. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie Rozdział 59. Ułaskawienie Rozdział 60. Orzekanie kary łącznej Rozdział 61. Immunitety osób należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych Rozdział 62. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych Rozdział 62a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia Rozdział 62b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia Rozdział 62c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przeprowadzenie czynności dochodzeniowych na podstawie europejskiego nakazu dochodzeniowego Rozdział 62d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przeprowadzenie czynności dochodzeniowych na podstawie europejskiego nakazu dochodzeniowego Rozdział 63. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego Rozdział 64. Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów Rozdział 65. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych lub wydanie przedmiotów na wniosek państw obcych Rozdział 65a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania Rozdział 65b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania Rozdział 65c Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie środka zapobiegawczego Rozdział 65d Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orze Rozdział 66. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania Rozdział 66a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia dotyczącego grzywny, nawiązki, świadczenia pieniężnego lub orzeczenia zasądzającego od sprawcy koszty procesu Rozdział 66b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym Rozdział 66c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku Rozdział 66d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku Rozdział 66e. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym Rozdział 66f. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności. Rozdział 66g. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności. Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66i. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia karnego związanego z poddaniem sprawcy próbie. Rozdział 66j. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego nakazu ochrony Rozdział 66k. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego nakazu ochrony Rozdział 67. Przepisy końcowe Rozdział 68. Przepisy ogólne Rozdział 69. Zwolnienie od kosztów sądowych Rozdział 70. Zasądzenie kosztów procesu Rozdział 71. (Uchylony) Rozdział 72. Przepisy ogólne Rozdział 73. Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze Rozdział 74. Postępowanie przed sądem Rozdział 75. (Uchylony) Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze