kodeks postępowania karnego

Dział I. Przepisy wstępne

Rozdział 48. Przepisy ogólne

Art. 440Rażąca niesprawiedliwość orzeczenia

Jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zmianie na korzyść oskarżonego albo w sytuacji określonej w art. 437 rodzaje orzeczeń sądu odwoławczego § 2 zdanie drugie uchyleniu.
Komentarz
Przykład
Brak zastosowania
Dowody za
Dowody przeciw
Artykuł ten podkreśla zasadę sprawiedliwości w postępowaniu sądowym, umożliwiając zmianę orzeczenia na korzyść oskarżonego, gdy jego utrzymanie w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe. Taki mechanizm ochronny ma na celu zapewnienie, że wymiar sprawiedliwości nie tylko działa zgodnie z literą prawa, ale także z zasadami sprawiedliwości społecznej.\n\n2)
Osoba skazana na karę więzienia za kradzież, która później udowodniła, że działała w obronie koniecznej, może wnioskować o zmianę orzeczenia, gdyż jego utrzymanie byłoby rażąco niesprawiedliwe. Sąd odwoławczy może wtedy uchylić wcześniejszy wyrok i uniewinnić oskarżonego.
Aby skutecznie bronić się przed zastosowaniem przepisu dotyczącego zmiany orzeczenia sądu w przypadku rażącej niesprawiedliwości, warto rozważyć kilka praktycznych kroków w kontekście sprawy cywilnej lub karnej.

1. **Zgromadzenie dowodów**: Kluczowym elementem obrony jest zebranie rzetelnych dowodów, które wskazują na rażącą niesprawiedliwość orzeczenia. Można to zrobić, dokumentując okoliczności sprawy, świadków, ekspertyzy biegłych oraz inne materiały, które mogą wykazać, że orzeczenie jest nieproporcjonalne do stanu faktycznego.

2. **Analiza orzeczenia**: Szczegółowa analiza treści orzeczenia sądu pierwszej instancji w kontekście przepisów prawa oraz okoliczności sprawy pomoże wskazać konkretne elementy, które mogą być uznane za niesprawiedliwe. Warto zwrócić uwagę na ewentualne błędy proceduralne, niewłaściwe zastosowanie przepisów czy brak uwzględnienia istotnych okoliczności.

3. **Argumentacja prawna**: Przygotowanie solidnej argumentacji prawnej, która wykazuje, w jaki sposób orzeczenie narusza zasady sprawiedliwości, jest niezbędne. Można odwołać się do wcześniejszych orzeczeń sądowych, które ilustrują podobne przypadki oraz ich rozwiązania.

4. **Wniosek o zmianę orzeczenia**: W przypadku, gdy istnieje uzasadniona podstawa do twierdzenia, że orzeczenie jest rażąco niesprawiedliwe, można złożyć wniosek do sądu odwoławczego o zmianę orzeczenia na korzyść oskarżonego. Należy jasno wskazać przyczyny wniosku oraz przedstawić zgromadzone dowody.

5. **Współpraca z prawnikiem**: Warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże w sformułowaniu skutecznej obrony oraz w przedstawieniu sprawy w sposób zrozumiały i przekonywujący przed sądem odwoławczym.

6. **Podnoszenie zarzutów**: Nawet jeśli sąd odwoławczy nie jest związany granicami zaskarżenia, warto podnieść wszelkie możliwe zarzuty, które mogą wesprzeć argumentację o rażącej niesprawiedliwości.

Podsumowując, kluczowe w obronie przed zastosowaniem takiego przepisu jest zgromadzenie rzetelnych dowodów, solidna argumentacja prawna oraz współpraca z prawnikiem, co zwiększy szansę na pomyślne rozpatrzenie sprawy w instancji odwoławczej.
Oto pięć realistycznych i praktycznych dowodów, które mogą być wykorzystane w celu wykazania zasadności zastosowania przepisu dotyczącego zmian orzeczenia w sytuacji rażącej niesprawiedliwości:

1. **Dowód z zeznań świadków**: Świadkowie mogą potwierdzić okoliczności sprawy, które wskazują na rażącą niesprawiedliwość orzeczenia. Na przykład, mogą opisać, w jaki sposób dowody nie zostały właściwie uwzględnione przez sąd, co prowadziło do fałszywych wniosków.

2. **Dokumentacja medyczna**: W przypadku sprawy karnej, dokumentacja medyczna może wykazać, że oskarżony był w trudnej sytuacji zdrowotnej w czasie popełnienia przestępstwa, co mogło wpływać na jego poczytalność lub zdolność do działania w sposób świadomy.

3. **Ekspertyza biegłych**: Biegli mogą przedstawić opinię na temat dowodów, które zostały pominięte lub niewłaściwie zinterpretowane przez sąd. Taka ekspertyza może wskazywać na istotne okoliczności, które wpływają na ocenę sprawy.

4. **Dowód z nagrań audio/wideo**: Nagrania, które dokumentują zdarzenia związane z sprawą (np. monitoring, rozmowy telefoniczne), mogą pokazać, że orzeczenie opierało się na błędnych założeniach lub niepełnych informacjach.

5. **Analiza materiałów dowodowych**: Zestawienie materiałów dowodowych z akt sprawy z nowymi dowodami, które pojawiły się po wydaniu orzeczenia, może wykazać, że wcześniejsze orzeczenie było oparte na niepełnych danych, co prowadzi do wniosku o rażącej niesprawiedliwości.
Oto pięć dowodów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykazania braku zasadności zastosowania przepisu o zmianie orzeczenia na korzyść oskarżonego:

1. **Świeże dowody na winę oskarżonego**: Przedstawienie nowych dowodów, takich jak nagrania wideo, zeznania świadków lub dokumenty, które jednoznacznie wskazują na winę oskarżonego, tym samym podważając wcześniejsze argumenty o niesprawiedliwości orzeczenia.

2. **Analiza społecznych konsekwencji orzeczenia**: Przedstawienie ekspertyzy lub raportu społecznego, który wykazuje, że uchwała sądu przyczyniłaby się do większej niesprawiedliwości społecznej, naruszając zaufanie do systemu prawnego i prowadząc do społeczeństwowego poczucia bezkarności.

3. **Opinie prawne ekspertów**: Złożenie opinii prawnych od uznanych specjalistów w dziedzinie prawa karnego lub cywilnego, które wskazują, że utrzymanie orzeczenia w mocy nie tylko jest zgodne z prawem, ale również nie prowadzi do rażącej niesprawiedliwości, na co wskazują konkretne przypadki w orzecznictwie.

4. **Analiza okoliczności sprawy**: Przedstawienie szczegółowej analizy okoliczności sprawy, w tym zachowań oskarżonego przed, w trakcie i po popełnieniu czynu, co wykazuje, że orzeczenie było sprawiedliwe i adekwatne do sytuacji, w jakiej się znalazł.

5. **Zgłoszenie pokrzywdzonych**: Złożenie zeznań od osób, które były bezpośrednio pokrzywdzone przez czyn oskarżonego, które wskazują na negatywne konsekwencje, jakie wynikły z jego działania, co potwierdza, że orzeczenie w jego sprawie było sprawiedliwe i uzasadnione.

Te dowody mogą pomóc w wykazaniu braku zasadności zastosowania przepisu w konkretnej sprawie.
Dział I. Przepisy wstępne Rozdział 1. Właściwość i skład sądu Rozdział 2. Wyłączenie sędziego Rozdział 3. Oskarżyciel publiczny Rozdział 4. Pokrzywdzony Rozdział 5. Oskarżyciel posiłkowy Rozdział 6. Oskarżyciel prywatny Rozdział 7. (Uchylony) Rozdział 8. Oskarżony Rozdział 9. Obrońcy i pełnomocnicy Rozdział 10. Przedstawiciel społeczny Rozdział 10a. Podmiot zobowiązany Rozdział 10b. Właściciel przedsiębiorstwa zagrożonego przepadkiem Rozdział 11. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia Rozdział 12. Narada i głosowanie Rozdział 13. Porządek czynności procesowych Rozdział 14. Terminy Rozdział 15. Doręczenia Rozdział 16. Protokoły Rozdział 17. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów Rozdział 18. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt Rozdział 19. Przepisy ogólne Rozdział 20. Wyjaśnienia oskarżonego Rozdział 21. Świadkowie Rozdział 22. Biegli, tłumacze, specjaliści Rozdział 23. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy Rozdział 24. Wywiad środowiskowy i badanie osoby oskarżonego Rozdział 25. Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie Rozdział 26. Kontrola i utrwalanie rozmów Rozdział 27. Zatrzymanie Rozdział 28. Środki zapobiegawcze Rozdział 29. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy Rozdział 30. List żelazny Rozdział 31. Kary porządkowe Rozdział 32. Zabezpieczenie majątkowe Rozdział 33. Przepisy ogólne Rozdział 34. Wszczęcie śledztwa Rozdział 35. Przebieg śledztwa Rozdział 36. Zamknięcie śledztwa Rozdział 36a. Dochodzenie Rozdział 37. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym Rozdział 38. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym Rozdział 39. Akt oskarżenia Rozdział 40. Wstępna kontrola oskarżenia Rozdział 41. Przygotowanie do rozprawy głównej Rozdział 42. Jawność rozprawy głównej Rozdział 43. Przepisy ogólne o rozprawie głównej Rozdział 44. Rozpoczęcie rozprawy głównej Rozdział 45. Przewód sądowy Rozdział 46. Głosy końcowe Rozdział 47. Wyrokowanie Rozdział 48. Przepisy ogólne Rozdział 49. Apelacja Rozdział 50. Zażalenie i sprzeciw Dział X. Postępowania szczególne Rozdział 52. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego Rozdział 53. Postępowanie nakazowe Rozdział 54. (Uchylony) Rozdział 54a. Postępowanie przyspieszone Rozdział 55. Kasacja Rozdział 55a. Skarga na wyrok sądu odwoławczego Rozdział 56. Wznowienie postępowania Rozdział 57. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego Rozdział 58. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie Rozdział 59. Ułaskawienie Rozdział 60. Orzekanie kary łącznej Rozdział 61. Immunitety osób należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych Rozdział 62. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych Rozdział 62a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie postanowienia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia Rozdział 62b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o zatrzymaniu dowodów lub mającego na celu zabezpieczenie mienia Rozdział 62c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przeprowadzenie czynności dochodzeniowych na podstawie europejskiego nakazu dochodzeniowego Rozdział 62d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przeprowadzenie czynności dochodzeniowych na podstawie europejskiego nakazu dochodzeniowego Rozdział 63. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego Rozdział 64. Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów Rozdział 65. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych lub wydanie przedmiotów na wniosek państw obcych Rozdział 65a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania Rozdział 65b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania Rozdział 65c Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie środka zapobiegawczego Rozdział 65d Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orze Rozdział 66. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania Rozdział 66a. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia dotyczącego grzywny, nawiązki, świadczenia pieniężnego lub orzeczenia zasądzającego od sprawcy koszty procesu Rozdział 66b. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym Rozdział 66c. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku Rozdział 66d. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia przepadku Rozdział 66e. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym Rozdział 66f. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności. Rozdział 66g. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności. Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66i. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia karnego związanego z poddaniem sprawcy próbie. Rozdział 66j. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego nakazu ochrony Rozdział 66k. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie europejskiego nakazu ochrony Rozdział 67. Przepisy końcowe Rozdział 68. Przepisy ogólne Rozdział 69. Zwolnienie od kosztów sądowych Rozdział 70. Zasądzenie kosztów procesu Rozdział 71. (Uchylony) Rozdział 72. Przepisy ogólne Rozdział 73. Środki przymusu i postępowanie przygotowawcze Rozdział 74. Postępowanie przed sądem Rozdział 75. (Uchylony) Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze Rozdział 66h. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia skazującego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, karę ograniczenia wolności, samoistnie orzeczony środek karny, a także orze