kodeks pracy

DZIAŁ PIERWSZY. Przepisy ogólne

DZIAŁ ÓSMY. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 183Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego

§ 1. Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze: 1) 20 tygodni – w przypadku przyjęcia jednego dziecka, 2) 31 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci, 3) 33 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci, 4) 35 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci, 5) 37 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci – nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. § 1 1 . Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze: 1) 20 tygodni – w przypadku przyjęcia jednego dziecka, 2) 31 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci, 3) 33 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci, 4) 35 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci, 5) 37 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci – nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. § 2. Do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przepisy art. 45 orzeczenia sądu pracy w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy o pracę § 3, art. 47 wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy pracownika przywróconego do pracy , art. 57 wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy pracownika przywróconego do pracy po bezprawnym rozwiązaniu umowy § 2, art. 163 plan urlopów § 3, art. 165 przesunięcie terminu urlopu z przyczyn leżących po stronie pracownika pkt 4, art. 166 udzielenie niewykorzystanej części urlopu wypoczynkowego pkt 4, art. 180 urlop macierzyński § 4–17, art. 180 1 urlop macierzyński w przypadku zgonu dziecka § 2 i art. 181 wykorzystanie urlopu macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej stosuje się odpowiednio. § 3. Pracownik, o którym mowa w § 1, który przyjął dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, oraz pracownik, o którym mowa w § 1 1 , który przyjął dziecko w wieku do 14 roku życia ‒ ma prawo do 9 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. § 3 1 . Pracownik, o którym mowa w § 1 albo § 1 1 , ma prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego na zasadach określonych w art. 180 2 uzupełniający urlop macierzyński , jeżeli pobyt dziecka w szpitalu miał miejsce po przyjęciu dziecka na wychowanie. § 4. Pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do: 1) 41 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1; 2) 43 tygodni – w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 2–5; 3) 38 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 3. § 4 1 . Pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do: 1) 41 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 1 1 pkt 1, 2) 43 tygodni – w przypadkach, o których mowa w § 1 1 pkt 2–5 – nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. § 4 2 . Pracownicy, o których mowa w § 3, którzy przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do ukończenia 14 roku życia, mają prawo do 38 tygodni urlopu rodzicielskiego. § 4 3 . Pracownicy, o których mowa w § 4, w przypadku dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem", mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do: 1) 65 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1; 2) 67 tygodni – w przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 2–5; 3) 62 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 3. § 4 4 . Pracownicy, o których mowa w § 4 1 , w przypadku dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem", mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do: 1) 65 tygodni – w przypadku, o którym mowa w § 1 1 pkt 1, 2) 67 tygodni – w przypadkach, o których mowa w § 1 1 pkt 2–5 – nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. § 4 5 . Pracownicy, o których mowa w § 3, którzy przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do ukończenia 14 roku życia, w przypadku dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem", mają prawo do 62 tygodni urlopu rodzicielskiego. § 4 6 . Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach. § 5. Do urlopu rodzicielskiego stosuje się odpowiednio przepisy art. 182 1a urlop rodzicielski § 3–7 i art. 182 1c udzielanie urlopu rodzicielskiego –182 1g . § 6. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego jest udzielany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika w terminie 7 dni od dnia przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza albo przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Urlop rozpoczyna się w terminie określonym we wniosku pracownika, jednak nie później niż 21 dni od dnia odpowiednio przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza albo przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 186 8a rozporządzenie w sprawie wniosków o udzielenie urlopów: macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego, uzupełniającego, rodzicielskiego i ojcowskiego lub rezygnacji z urlopów. . Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. § 7. Pracownik, który korzysta lub korzystał z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, a następnie wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w związku z wystąpieniem do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka w wymiarze określonym w § 1idx1obniżonym o wykorzystany urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza. § 8. Pracownik, który korzysta lub korzystał z urlopu rodzicielskiego w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, a następnie wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, ma prawo do urlopu rodzicielskiego w związku z wystąpieniem do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka w wymiarze określonym w § 4 1 albo 4 2 albo § 4 4 albo 4 5 , obniżonym o wykorzystany urlop rodzicielski w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza.
Komentarz
Przykład
Brak zastosowania
Dowody za
Dowody przeciw
1) Artykuł ustanawia prawo do urlopu na warunkach macierzyńskich dla pracowników przyjmujących dzieci na wychowanie jako rodziny zastępcze. Regulacje te, w tym długość urlopu uzależniona od liczby dzieci, wspierają adopcję oraz przyjmowanie dzieci w trudnej sytuacji, co jest istotne dla wsparcia rodzin i dzieci w potrzebie.
Anna, która przyjęła dwoje dzieci jako rodzina zastępcza, ma prawo do 31 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Dzięki temu może poświęcić czas na ich adaptację i opiekę, co sprzyja budowaniu silnych więzi rodzinnych.
Aby skutecznie bronić się przed zastosowaniem przepisów dotyczących urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w kontekście przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, warto rozważyć kilka strategii.

1. **Analiza statusu prawnego**: Należy dokładnie zbadać, czy dana sytuacja spełnia kryteria określone w przepisach. Przykładowo, jeśli pracownik przyjął dziecko w wieku, który nie kwalifikuje się do przyznania urlopu (np. powyżej 7 lub 14 lat), można argumentować, że nie ma podstaw do przyznania urlopu.

2. **Odmowa przyjęcia dokumentów**: W przypadku, gdy pracownik nie złożył wniosku o urlop w wymaganym terminie (7 dni od przyjęcia dziecka), można wskazać, że nie dopełnił on formalności, co skutkuje brakiem prawa do urlopu.

3. **Podważenie faktu przyjęcia dziecka**: Jeśli okoliczności przyjęcia dziecka na wychowanie były wątpliwe (np. brak odpowiednich dokumentów sądowych potwierdzających przyjęcie lub brak decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego), można argumentować, że pracownik nie ma prawa do skorzystania z urlopu.

4. **Zgłoszenie sprzeciwu w sprawie wniosku**: Jeżeli pracodawca posiada uzasadnione wątpliwości co do sytuacji rodzinnej pracownika, może zgłosić sprzeciw wobec wniosku o urlop, wskazując na okoliczności, które mogą wykluczać przyznanie tego urlopu.

5. **Różne interpretacje przepisów**: Można również poszukiwać argumentów w literaturze prawniczej oraz orzecznictwie, które mogłyby wskazywać na inne interpretacje przepisów. Przykładowo, czy pracownik rzeczywiście miał na celu pełne wychowanie dziecka, czy też jego intencje były inne.

Przy każdym z tych kroków istotne jest, aby podejść do sprawy z rzetelną analizą prawną oraz dowodami, które mogą potwierdzić argumentację. Warto także rozważyć konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy lub prawie rodzinnym.
Na podstawie przedstawionego przepisu można zaproponować następujące dowody, które mogą być wykorzystane w celu wykazania zasadności zastosowania przepisów w konkretnej sprawie cywilnej lub karnej:

1. **Dokumenty potwierdzające status rodziny zastępczej**: Dowód na przyjęcie dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, np. umowa z ośrodkiem pomocy społecznej lub decyzja sądu opiekuńczego. Taki dokument potwierdza, że pracownik ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

2. **Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka**: Kopia wniosku złożonego do sądu opiekuńczego, która wskazuje na zamiar przysposobienia dziecka. Taki dokument potwierdza, że pracownik spełnia warunki do uzyskania dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

3. **Zaświadczenie o wieku dziecka**: Dokument wydany przez odpowiednią instytucję (np. przedszkole, szkołę), który potwierdza wiek dziecka, co jest kluczowe dla ustalenia długości przysługującego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

4. **Dokumentacja medyczna dotycząca stanu zdrowia dziecka**: W przypadku, gdy dziecko posiada zaświadczenie o potrzebie wsparcia (np. w ramach ustawy \"Za życiem\"), odpowiednie dokumenty medyczne mogą być dowodem na prawo do wydłużonego urlopu rodzicielskiego.

5. **Dowody na wykorzystanie urlopu**: Potwierdzenie złożenia wniosków o urlop oraz decyzji pracodawcy o ich udzieleniu. Takie dokumenty mogą być użyte w celu wykazania, że pracownik rzeczywiście korzystał z przysługujących mu uprawnień związanych z przyjęciem dziecka na wychowanie i wszczęciem postępowania o przysposobienie.

Te dowody mogą być kluczowe w sprawach dotyczących przyznawania urlopów oraz w ewentualnych sporach dotyczących praw pracowników w kontekście wychowywania dzieci w rodzinach zastępczych.
Oto pięć dowodów, które mogą być wykorzystane w celu wykazania braku zasadności zastosowania przepisów dotyczących urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w kontekście przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza:

1. **Dokumentacja o przyjęciu dziecka**: Pracownik mógłby przedstawić dokumenty potwierdzające, że przyjęcie dziecka na wychowanie miało miejsce w sposób nieformalny, bez odpowiednich procedur prawnych, co mogłoby oznaczać, że nie spełnia warunków do uzyskania urlopu.

2. **Zaświadczenie o zatrudnieniu**: Pracownik mógłby dostarczyć zaświadczenie od pracodawcy, które potwierdza, że jego umowa o pracę została rozwiązana przed przyjęciem dziecka na wychowanie, co wykluczałoby prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

3. **Świadectwa z instytucji opiekuńczych**: Można przedstawić świadectwa z instytucji zajmujących się opieką nad dziećmi, które wskazują, że dziecko nie było w rzeczywistości w potrzebie opieki, co mogłoby podważać zasadność przyjęcia dziecka na wychowanie.

4. **Wnioski o przysposobienie**: Pracownik mógłby przedstawić dokumenty potwierdzające, że nie złożył wniosku o przysposobienie dziecka do czasu, gdy już korzystał z urlopu, co może sugerować, że nie miał intencji prawnych do pełnienia roli rodzica zastępczego.

5. **Zeznania świadków**: Można przedstawić zeznania osób, które mogą potwierdzić, że pracownik nie sprawował rzeczywistej opieki nad dzieckiem (np. sąsiadów, rodziny), co mogłoby podważać podstawy do skorzystania z urlopu macierzyńskiego.

Te dowody mogą posłużyć do wykazania, że stosowanie przepisów dotyczących urlopu w danej sprawie jest niezasadne.
Rozdział I. Przepisy wstępne Rozdział II. Podstawowe zasady prawa pracy Rozdział I. Przepisy ogólne Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia Oddział 6. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia Oddział 7. Wygaśnięcie umowy o pracę Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania Oddział 2. Stosunek pracy na podstawie wyboru Oddział 3. Stosunek pracy na podstawie mianowania Oddział 4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę Rozdział II. Ochrona wynagrodzenia za pracę Rozdział III. Świadczenie przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy Rozdział IV. Odprawa pośmiertna DZIAŁ CZWARTY. OBOWIĄZKI PRACODAWCY I PRACOWNIKA Rozdział II. Obowiązki pracownika Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników Rozdział IV. Regulamin pracy Rozdział V. Nagrody i wyróżnienia Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi DZIAŁ SZÓSTY. CZAS PRACY Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy Rozdział III. Okresy odpoczynku Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych Rozdział I. Urlopy wypoczynkowe Rozdział II. Urlopy bezpłatne DZIAŁ ÓSMY. UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracęw celu przygotowania zawodowego Rozdział III. Dokształcanie Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia Rozdział V. Urlopy wypoczynkowe Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia Rozdział VI. Profilaktyka ochrony zdrowia Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Rozdział II. Postępowanie pojednawcze Rozdział III. Sądy pracy DZIAŁ TRZYNASTY. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA DZIAŁ CZTERNASTY. PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ DZIAŁ PIĘTNASTY. PRZEPISY KOŃCOWE Oddział 1. Zawarcie umowy o pracę