kodeks pracy

DZIAŁ PIERWSZY. Przepisy ogólne

DZIAŁ ÓSMY. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 188Zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem

§ 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. § 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku składanym w postaci papierowej lub elektronicznej o udzielenie takiego zwolnienia w danym roku kalendarzowym. § 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. § 4. Przepisy § 1 i 3 w zakresie zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym stosuje się odpowiednio do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.
Komentarz
Przykład
Brak zastosowania
Dowody za
Dowody przeciw
Artykuł ten wprowadza ważne prawo dla pracowników wychowujących dzieci, umożliwiając im elastyczne korzystanie z czasu wolnego z zachowaniem wynagrodzenia. Taka regulacja wspiera rodziny, pozwalając na lepsze godzenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi, co jest szczególnie istotne w kontekście nowoczesnych wyzwań związanych z wychowaniem dzieci.
Pani Anna, matka dwuletniego syna, pracuje na pół etatu. W 2023 roku postanawia skorzystać z przysługujących jej 16 godzin zwolnienia. Składa wniosek na początku roku, a następnie wykorzystuje te godziny na wizyty u lekarza i zajęcia dodatkowe dla dziecka, co pozwala jej lepiej zorganizować życie rodzinne.
Aby skutecznie bronić się przed zastosowaniem przepisów dotyczących zwolnienia od pracy dla pracowników wychowujących dzieci, można przyjąć kilka strategii w kontekście sprawy cywilnej lub karnej.

1. **Podważenie statusu pracownika**: Jeśli pracownik nie spełnia przesłanek do uzyskania zwolnienia (np. nie wychowuje dziecka w wieku do 14 lat), można argumentować, że nie przysługuje mu to prawo. Warto zwrócić uwagę na szczegółowe przepisy dotyczące definicji \"pracownika\" oraz \"dziecka\".

2. **Brak formalności**: Przepisy wymagają, aby pracownik złożył wniosek o zwolnienie. Jeśli wniosek nie został złożony w określonej formie (papierowej lub elektronicznej) lub w odpowiednim terminie, można wskazać na nieważność roszczenia. Warto również sprawdzić, czy wniosek zawierał wszystkie wymagane informacje.

3. **Proporcjonalność zwolnienia**: W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, zwolnienie przysługuje proporcjonalnie. Można argumentować, że zwolnienie nie zostało prawidłowo obliczone, co narusza przepisy § 3. Warto również zaobserwować, czy pracownik nie wykazuje nadużyć w zakresie zaokrąglania czasu zwolnienia.

4. **Zasady ogólne**: Można wskazać na ogólne zasady zatrudnienia i pracy, takie jak potrzeba zapewnienia ciągłości pracy w przedsiębiorstwie oraz wpływ zwolnienia na organizację pracy. Pracodawca może argumentować, że zwolnienie wnioskowane przez pracownika negatywnie wpływa na funkcjonowanie firmy.

5. **Zasady współżycia społecznego**: W sytuacjach, gdzie zwolnienie wydaje się nadużywane (np. częste wnioski w krótkim czasie), można argumentować, że takie działanie narusza zasady współżycia społecznego, co może być podstawą do odmowy przyznania zwolnienia.

W każdej z tych strategii kluczowe jest zebranie odpowiednich dowodów oraz solidne uzasadnienie argumentów, które mogą wpłynąć na decyzję sądu lub organu rozstrzygającego spór.
Oto pięć dowodów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykazania zasadności zastosowania przepisów dotyczących zwolnienia od pracy dla pracowników wychowujących dzieci w wieku do 14 lat:

1. **Wniosek o zwolnienie od pracy**: Pracownik może przedstawić kopię wniosku, który złożył w formie papierowej lub elektronicznej, w celu skorzystania z przysługującego zwolnienia. Dowód ten potwierdzi, że pracownik formalnie wystąpił o udzielenie zwolnienia zgodnie z obowiązującymi przepisami.

2. **Harmonogram czasu pracy**: Dokumentacja dotycząca czasu pracy pracownika, która pokazuje jego wymiar czasu pracy, może być użyta jako dowód do ustalenia, czy pracownik ma prawo do zwolnienia w wymiarze godzinowym, a także do obliczenia proporcjonalnego zwolnienia w przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze.

3. **Potwierdzenie wieku dziecka**: Akt urodzenia dziecka lub inny dokument potwierdzający wiek dziecka (np. zaświadczenie z przedszkola lub szkoły) może stanowić dowód na to, że pracownik rzeczywiście wychowuje dziecko w wieku do 14 lat, co jest warunkiem skorzystania z zwolnienia.

4. **Korespondencja z pracodawcą**: Wszelka korespondencja między pracownikiem a pracodawcą dotycząca zwolnienia od pracy, w tym odpowiedzi pracodawcy na wniosek o zwolnienie, może być wykorzystana jako dowód na to, że pracodawca był świadomy i zaakceptował wniosek pracownika.

5. **Zestawienie wynagrodzeń**: Wyciągi płacowe lub zestawienia wynagrodzeń pracownika przed i po przyznaniu zwolnienia mogą być użyte jako dowód na to, że pracownik otrzymał wynagrodzenie w okresie korzystania z przysługującego mu zwolnienia, co potwierdza zachowanie prawa do wynagrodzenia w ramach tego zwolnienia.
Oto pięć dowodów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykazania braku zasadności zastosowania przepisów dotyczących zwolnienia od pracy dla pracowników wychowujących dzieci w wieku do 14 lat:

1. **Dokumentacja dotycząca wniosków o zwolnienie**: Pracownik nie złożył formalnego wniosku o zwolnienie od pracy w wymaganej formie (papierowej lub elektronicznej) w danym roku kalendarzowym, co wskazuje na brak intencji skorzystania z przysługującego mu zwolnienia.

2. **Dowody na brak dzieci w odpowiednim wieku**: Pracownik nie wychowuje żadnego dziecka w wieku do 14 lat, co wyklucza jego prawo do zwolnienia od pracy na podstawie przepisów.

3. **Zeznania innych pracowników**: Inni pracownicy mogą potwierdzić, że wnioskodawca nie korzystał z przysługującego mu zwolnienia w sposób, który byłby zgodny z regulacjami, co może sugerować, że zwolnienie nie miało miejsca.

4. **Dokumentacja dotycząca wymiaru czasu pracy**: Pracownik jest zatrudniony na pełen etat, ale nie wykorzystał przysługujących mu godzin zwolnienia, co może świadczyć o braku potrzeby korzystania z takiego uprawnienia, w związku z brakiem okoliczności wymagających opieki nad dzieckiem.

5. **Kontrola zgodności z regulaminem pracy**: Pracodawca posiada regulamin pracy, który jasno określa zasady korzystania ze zwolnień. W przypadku, gdy pracownik nie przestrzegał tych zasad lub nie spełniał wymogów określonych w regulaminie, można argumentować, że brak zasadności zastosowania przepisów wynika z niewłaściwego postępowania pracownika.
Rozdział I. Przepisy wstępne Rozdział II. Podstawowe zasady prawa pracy Rozdział I. Przepisy ogólne Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia Oddział 6. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia Oddział 7. Wygaśnięcie umowy o pracę Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania Oddział 2. Stosunek pracy na podstawie wyboru Oddział 3. Stosunek pracy na podstawie mianowania Oddział 4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę Rozdział II. Ochrona wynagrodzenia za pracę Rozdział III. Świadczenie przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy Rozdział IV. Odprawa pośmiertna DZIAŁ CZWARTY. OBOWIĄZKI PRACODAWCY I PRACOWNIKA Rozdział II. Obowiązki pracownika Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników Rozdział IV. Regulamin pracy Rozdział V. Nagrody i wyróżnienia Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi DZIAŁ SZÓSTY. CZAS PRACY Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy Rozdział III. Okresy odpoczynku Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych Rozdział I. Urlopy wypoczynkowe Rozdział II. Urlopy bezpłatne DZIAŁ ÓSMY. UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracęw celu przygotowania zawodowego Rozdział III. Dokształcanie Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia Rozdział V. Urlopy wypoczynkowe Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia Rozdział VI. Profilaktyka ochrony zdrowia Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Rozdział II. Postępowanie pojednawcze Rozdział III. Sądy pracy DZIAŁ TRZYNASTY. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA DZIAŁ CZTERNASTY. PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ DZIAŁ PIĘTNASTY. PRZEPISY KOŃCOWE Oddział 1. Zawarcie umowy o pracę